Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in 2014 yılında Guizhou eyaletinden Ulusal Halk Kongresi temsilcileriyle yaptığı görüşmede dile getirdiği “Duyun Maojian çayının markasını dışarı taşıyın” çağrısı, yalnızca sembolik bir yönlendirme değil, aynı zamanda Guizhou bölgesi için tarımsal kalkınmayı merkeze alan bütüncül bir dönüşümün başlangıcı oldu.
Bu stratejik yönlendirme doğrultusunda Duyun şehri, çay üretimini ekonomik ve kültürel bir kalkınma hamlesi olarak değerlendirerek çay üretiminde verimliliği arttırmaya yöneldi. Çay üretiminin bilimsel araştırmalarla, kültürel değerlerle ve sanayi örgütlenmesiyle bir araya getirildiği kapsamlı bir sistem kuruldu. “Çay kültürü, çay sanayisi ve çay bilimi” üçlemesi üzerinden şekillenen bu yaklaşım, üretim süreçlerinde verimliliği artırmayı, kalite standartlarını yükseltmeyi ve çayı bölgenin tanıtımına entegre etmeyi hedefliyor.
Duyun Maojian çayı, Çin’in en iyi on çayından biri olarak kabul edilmektedir ve 2025 yılı itibarıyla marka değeri 5,588 milyar yuan’a ulaşmıştır. Bölgesel marka değeri ise üst üste iki yıl boyunca Çin’deki yeşil çay markaları arasında ilk sıralarda yer almıştır. Yerel yönetim, çay sanayi ittifakını teşvik ederek ve üretimde standartlaşmayı hayata geçirerek ürünlerin rekabet gücünü artırmış; aynı zamanda yaz ve sonbahar mevsimlerine özgü çay kaynaklarını ve farklı sektörlerle entegre ürünleri geliştirerek pazar erişim alanını genişletmiştir.
2025 yılı itibarıyla Çin’in Duyun şehrindeki çay üretimi, yaklaşık 25,2 bin hektarlık bir alana yayılmış. Yıllık 11.900 ton civarında üretim yapılan bölgede, çay endüstrisinin toplam ekonomik getirisi 3,1 milyar yuan (yaklaşık 17,2 milyar TL) olarak gerçekleşirken, yalnızca 2025 ilkbahar döneminde 3.529 ton çay üretilerek 2,2 milyar yuan (yaklaşık 12,2 milyar TL) gelir elde edilmiştir.
Yerel yönetimin, altyapı yatırımlarını da bu stratejiye uygun şekilde yeniden düzenlediğini öğreniyoruz. Çay üretim bölgelerine yeni yollar inşa edilerek lojistik erişim kolaylaştırılmış. Soğuk zincir altyapısı güçlendirilirken çay yapraklarının tazeliğini koruyacak depolar kurulmuş. Tüm bu iyileştirme süreçleri sürerken düşük verimli araziler iyileştirilerek üretim kapasiteleri artırılmış. Bu sayede çay verimliliğinde ortalama yüzde 18’lik bir artış sağlanmış. Ürün kalitesiyle ilgili denetim süreçleri, dijital izlenebilirlik sistemleri sayesinde daha şeffaf hale getirilmiş.
Çayın bir sanayi ürünü olarak değer kazanabilmesi, bölgedeki üretici örgütlenmelerin güçlendirilmesiyle sağlanıyor. Yerel firmalar bir araya gelerek üretim, işleme ve pazarlama alanlarında iş birliği yapıyor. Bu firmalar arasında bir ağ kurularak hammadde paylaşımı, sipariş dağılımı ve markalaşma süreçleri ortaklaşmış. Böylelikle hem üretici gelirleri hem de ürün kalitesinde artış gözlemleniyor.
Duyun’un kalkınma stratejisinde turizm sektörü de önemli bir yer tutmaktadır. Çay bahçeleri, sadece üretim alanı olarak değil, aynı zamanda ziyaretçilere açık doğal ve kültürel mekânlar haline getirilmiş. Bu yolla şehir, yılda yüz binlerce turist çekmeyi başarıyor. Turizm faaliyetleriyle yerel halkın geliri doğrudan artış gösteriyor. Toplam turizm gelirinin 2 milyar yuan (yaklaşık 11,1 milyar TL) olarak kaydedildiğini öğreniyoruz.
Sonuç olarak Duyun Maojian çayı, Çin’in yeşil kalkınma anlayışını yerel düzeyde somutlaştıran başarılı bir model haline gelmiştir. Bu modelde tarım, kültür ve ekonomi bir arada ele alınmakta; merkezi yönlendirme ile yerel uygulama arasında organik bir ilişki kurulmaktadır. Guizhou’nun bu deneyimi, Türkiye için de örnek teşkil edebilecek nitelikte stratejik bir derinliğe sahiptir.
