Tsinghua Üniversitesi Hidrolik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Di Long ve ekibi, göl yüzeyi değişimleri üzerine gerçekleştirdikleri kapsamlı çalışmayla dikkat çekti. Nature dergisinde 28 Mayıs 2025 tarihinde yayımlanan bu araştırma, mevsimselliğin küresel ölçekte göl yüzey alanı dinamiklerini belirleyen başlıca faktör olduğunu ortaya koydu.
Ekip, 1.4 milyon gölü kapsayan, aylık düzeyde sürekli gözlem sağlayan ve 30 metre mekânsal çözünürlüğe sahip benzersiz bir uydu verisi veri kümesi oluşturdu. Bu başarı, derin öğrenme temelli zamansal-mekânsal füzyon yöntemi sayesinde mümkün oldu.
Mevsimsellik Neden Bu Kadar Önemli?
Daha önceki araştırmalar uzun vadeli eğilimlere ve yıllar arası değişimlere odaklanmıştı. Ancak bu çalışma, küresel göllerin %59’unda, toplam göl yüzey alanının %66’sında mevsimsel değişimlerin temel belirleyici olduğunu gösterdi.
Dahası, dünya nüfusunun %90’ından fazlası, göl dinamiklerinin mevsimselliğe bağlı olduğu havzalarda yaşıyor. Bu da insan faaliyetleri ile mevsimsel su döngüleri arasındaki güçlü ilişkiyi ortaya koyuyor.
Mevsimsel aşırılıklar, uzun vadeli eğilimleri hızla tersine çevirebilir ya da şiddetlendirebilir. Bu durum, göl ekosistemlerinin uyum kapasitesini tehdit ederken, su güvenliği ve habitat koruma açısından da risk oluşturuyor. Ayrıca, sera gazı emisyonlarının daha doğru hesaplanmasına da katkı sağlıyor.
Nasıl Yapıldı? Yapay Zekâ ile Uzaktan Algılamanın Buluşması
Araştırmacılar, mevcut sistemlerin yaşadığı zaman-frekansı ile mekânsal çözünürlük arasındaki denge sorununu çözmek için yeni bir model geliştirdi. Bu modelde:
- MODIS’in sık gözlemleri
- GSW (2016, Nature) veri kümesinin yüksek çözünürlüklü detayları
birleştirildi.
Sonuçta ortaya çıkan veri seti:
- %93 kullanıcı doğruluğu, %96 üretici doğruluğu sağladı
- Eksik veri oranı %34’ten %1.2’ye düşürüldü
- Aylık, kesintisiz gözlem sağlandı (1.4 milyon göl)
Küresel Etki ve Bilimsel Katkı
Bu araştırma, yıllık statik gözlemlerden dinamik analizlere geçişi mümkün kılarak, göl izleme çalışmalarında paradigmayı değiştirdi.
İklim değişikliği, ekosistem koruma ve su kaynakları yönetimi konularında karar vericiler için sağlam ve güncel veri temini sağladı.
Ayrıca, yapay zekâ destekli çevresel bilimlerin gelişimine önemli katkıda bulundu.
Yazarlar ve Yayın Bilgileri
📄 Makale Başlığı: “Global dominance of seasonality in shaping lake-surface-extent dynamics”
🗓 Yayınlandığı Dergi: Nature, 28 Mayıs 2025
👨🏫 Sorumlu Yazar: Prof. Dr. Di Long (Tsinghua Üniversitesi)
🎓 Birinci Yazar: Luoqi Li (doktora öğrencisi)
🤝 İş Birliği: Yiming Wang (Tsinghua), Prof. R. Iestyn Woolway (Bangor Üniversitesi, İngiltere)
💡 Destekleyen Kurumlar: Çin Ulusal Doğa Bilimleri Vakfı, Tibet Platosu Bilimsel Araştırma Programı (STEP)
📘 Makaleye ulaşmak için:
👉 Nature makalesi bağlantısı
🔗 Tsinghua Üniversitesi haberi
Anahtar Kelimeleri:
- küresel göl yüzey dinamikleri
- mevsimsellik ve hidroloji
- Tsinghua Üniversitesi göl araştırması
- uydu verisi derin öğrenme
- çevresel izleme için yapay zekâ
- göl yüzeyi değişiklikleri
- Nature dergisi göl çalışması
- mevsimsel hidrolojik döngüler
- yapay zekâ destekli göl izleme
- su kaynakları uzaktan algılama
ABD Avrupa bayram Bilim BLCU BRICS burs China CSC Culture Deprem Ekonomi eğitim Kore Kültür Pekin Rusya Scholarship science Sinciang Sinciang Uygur Ozerk Bolgesi Sino Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Tayvan Trump Turkiye Türkiye University USA Uyghur Wang Yi WIPO Xi Jinping Xinjiang ZJUT Çin çin
