🔴 Trump’ın Orta Doğu Ziyareti ve Çin’in Tepkisi

Donald Trump, ABD liderlerinin seçildikten sonra ilk ziyaretlerini NATO ya da Avrupa ülkelerine yapması geleneğini reddederek ilk yurtdışı ziyaretini Orta Doğu’ya yaptı. Bölgenin ekonomik ve jeopolitik manzarası için kritik role sahip Pekin’in bölgesel çıkarları için Trump’ın ziyareti önemli bir risk oluşturuyor.

Amerikan liderinin ziyareti sırasında savunma sanayisi, yapay zekâ, teknoloji ve finansal alanlarda imzalanan trilyon dolarlık anlaşmalar, ABD için kazançlı sözleşmelerden öte bir anlama sahip. Trump, ziyaret sonrası “Biden bu ülkeleri terk etti ve onlar da Çin’e yöneldiler. Şimdi bu durumu tersine çeviriyoruz” dedi.

🇨🇳 Çin, Trump’ın Ziyaretine Nasıl Bakıyor?

Çin Komünist Partisi (ÇKP) resmi yayın organlarından Halkın Günlüğü gazetesi, ziyareti “ABD’nin geri dönüş hamlesi” olarak nitelendirirken; ziyaretin arkasında yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik bir karşı hamle olduğunu vurguladı. Gazetede 17 Mayıs’ta yayımlanan bir yorumda, “Trump’ın bu ziyareti, Biden yönetiminin bıraktığı boşluğu doldurma çabasıdır. Ancak bu boşluk artık yalnızca Amerikan varlığıyla değil, Çin’in artan etkisiyle de dolmuştur” ifadelerine yer vermesi önemli. Çin bir yandan Trump’ın bölgeye yönelik stratejisinin farkında olduğunu belirtirken diğer yandan kendinden emin, özgüvenli bir Çin tablosu da çizmeye çalışıyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian ise, Trump’ın “Çin’e yönelen ülkeleri geri kazanıyoruz” açıklamasına şöyle karşılık verdi:

“Orta Doğu ülkeleri bağımsız ve egemen kararlara sahiptir. Çin, bu ülkelerin yalnızca ekonomik değil siyasi bağımsızlıklarını da desteklemektedir.”

⚖️ ‘Çin Sorumluluk Almalı’ – Orta Doğu’da Denge Politikası

Çin, Körfez ülkelerinin sadece bir tarafı seçmeyeceğini biliyor. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) veya Katar, hemen hepsinin pragmatik bir şekilde ABD’den son teknoloji ve askeri ekipman, Wall Street elitlerinden finansal kolaylık, Çin’den ise uygun fiyatlı altyapı projeleri, içişlerine karışmama prensibi ve istikrarlı enerji ortaklığı beklediği görülüyor.

Çin, Körfez ülkelerinin en büyük ticaret ortağı (geçen yıl ikili ticaret hacmi 400 milyar doları aştı) ve bölgenin en büyük petrol müşterisidir. Yakın gelecekte de Çin’in bu konumunun sarsılmayacağı görülüyor.

Bütün dünyada olduğu gibi Körfez Ülkelerinde de gittikçe daha fazla Çin menşeili elektrikli araçlar görülüyor, TikTok veya DeepSeek kullanımı Arap gençlerinde yaygınlaşıyor. Çin, kendisi açısından yumuşak güç cephaneliğini artırma çabasında. Son dönemde Körfez şehirlerinde Pekin ve Şanghay’a daha fazla direkt uçuş gerçekleşiyor.

🧭 Pekin’in Stratejisi Tartışılıyor: Değişim Gerekli mi?

Fakat özellikle Çin içinde bazı sesler, Trump’ın bölgeye ziyaretinin Pekin’in stratejisinde bazı değişikliklere gitmesi gerektiğini vurguluyor.

“Çin’in Orta Doğu’daki varlığı, hegemonya kurmak değil, ortak kalkınmayı teşvik etmektir. Ancak bazı ülkelerin askeri ve ekonomik bloklar kurarak bölgesel düzeni yeniden şekillendirmeye çalışması, Pekin’in **uzun vadeli stratejik çıkarlarını tehdit etmektedir.”
Bu yorumlar, 18 Mayıs’ta Xinhua’da çıkan bir değerlendirmeden alınma.

Daha eleştirel bir yaklaşım ise Prof. Zhao Kejin’den geldi. Prof. Zhao:

“Çin, Orta Doğu’da pasif bir diplomasi yürütmeye devam ederse, Washington’un saldırgan stratejileri karşısında zemin kaybetmeye mahkûm olacaktır. Ekonomik işbirlikleri kadar siyasi risk alma kabiliyeti de inşa edilmelidir.” görüşlerini içeren dikkat çekici bir yorumda bulundu.

🔍 ABD-Körfez Yakınlaşması Çin’e Ne Mesaj Veriyor?

ABD-Körfez yakınlaşması, elbette Çin için Arap ülkeleriyle bir çatışma dönemine işaret etmiyor. Arap liderlerin kendi ulusal çıkarlarını öncelediği bir gerçek.

Fakat, Trump’ın Orta Doğu’ya yaptığı çıkarma, Pekin için açık bir uyarı çağrısıdır. Çin’in bölgeye yönelik yaklaşımını somut olarak yeniden konseptize etmesi gerektiriyor. Bu yeni çağda, sadece güzel sözler yeterli olmayacak. Pekin, Orta Doğu’daki son kazanımlarını güvence altına almayı umuyorsa, ortaklıklarının güvenilir ve elle tutulur bir değer sağladığını kanıtlamalıdır.

🇸🇾 Suriye Meselesi: Çin’in Etki Alanı Daralıyor

Ziyaretin önemli bir yönü de Suriye’deki geçiş hükümetine uygulanan yaptırımların kaldırılması ve hatta Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şaraa ile Trump’ın görüşmesidir. Bu durum, bölgedeki güç dengelerini etkilerken, Çin’in Suriye konusundaki geleneksel politikasını yeniden değerlendirmesine yol açabilir.

Çin’in Suriye’de siyasi bir çözümü desteklemesine rağmen, ABD’nin Suriye ile doğrudan angajmanı, Pekin’in bölgedeki diplomatik hareket alanını daraltmaktadır. Özellikle Suriye’nin yeniden entegrasyonu ve imarı sürecinde ABD’nin aktif rol alması, Çin’in buradaki ekonomik ve siyasi etkisini önemli ölçüde sınırlayacaktır.

📉 Çin Sadece Ekonomik Aktör mü?

Çin, son yıllarda Ortadoğu’da artan ekonomik nüfuzuna rağmen, genellikle “sadece ekonomik gelişmeye önem veren” bir anlayışla hareket etmesi, manevra alanını da sınırlamaktadır. Ancak, bölgenin karşı karşıya olduğu karmaşık siyasi ve güvenlik sorunları, Çin’in sadece ekonomik bir aktör olmanın ötesine geçerek daha somut ve aktif bir rol oynamasını gerektirmektedir.

Sonuç olarak tekrar edelim ki Arap liderlerin kendi ulusal çıkarlarını öncelediği bir gerçek. Onlar için ABD ile yakınlaşmak, sadece ekonomik kazanç değil, aynı zamanda güvenlik şemsiyesi ve siyasi manevra alanı da sağlamaktadır.

Bu bağlamda, Çin’in sadece ticari ve altyapı projeleri sunması, bölgedeki ülkelerin tüm ihtiyaçlarına cevap vermemektedir. Çünkü bölgede askeri ve siyasi durum, çoğunlukla ekonomik gelişmeleri etkilemektedir.

✅ Anahtar Kelimeler

• Trump Orta Doğu ziyareti
• Çin ABD rekabeti
• Körfez ülkeleri stratejisi
• Çin dış politikası
• Suriye Çin ilişkileri
• Çin’in ekonomik etkisi
• Pekin’in Orta Doğu politikası
• Çin Körfez ticareti
• TikTok Arap gençliği
• Xinhua Çin Orta Doğu

ABD Avrupa bayram Bilim BLCU BRICS burs China CSC Culture Deprem Ekonomi eğitim Kore Kültür Pekin Rusya Scholarship science Sinciang Sinciang Uygur Ozerk Bolgesi Sino Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Tayvan Trump Turkiye Türkiye University USA Uyghur Wang Yi WIPO Xi Jinping Xinjiang ZJUT Çin çin