Bütçe kesintileri, kültür savaşları ve kayıt düşüşleri Amerikan üniversitelerini uçuruma sürüklüyor.
Donald Earl Collins tarafından
Washington DC’deki American University’de Profesörlük Görevlisi
24 Nisan 2025 tarihinde yayımlandı
Bunu başka türlü söylemenin yolu yok: 1960’lardan bu yana Amerika Birleşik Devletleri’nin bildiği Amerikan üniversitesi sona eriyor. 15 yıl önce başlayan üniversite kapanmaları ve birleşmeleri dalgası önümüzdeki birkaç yıl içinde kesinlikle artacak.
Genel üniversite kayıtları 2010 yılında zirveye ulaştı, ancak o zamandan bu yana üniversite maliyetleri, COVID-19 pandemisi ve diğer eğilimler nedeniyle sürekli olarak azaldı. Fakat son zamanlarda kampüslerdeki protestolara yönelik baskılar, DEI (Çeşitlilik, Eşitlik, Kapsayıcılık) karşıtı atmosfer ve ABD hükümetinin yabancı öğrencilere yönelik baskılarıyla birlikte Amerikan üniversiteleri gerçekten devasa bir tsunaminin karşısında bulunuyor. Bugüne kadar sadece birkaç kurum kapanmış veya zor durumda iken, 2020’lerin sonuna kadar bu durumun bir sel halini alması neredeyse kesin.
Sonoma State Üniversitesi (diğer adıyla California State Sonoma) bütçe kesintileriyle karşı karşıya kalan en yeni üniversitelerden biri. Sonoma County mahkemesinin üniversitenin planlarını geçici olarak durdurmuş olmasına rağmen, Sonoma State hâlâ 24 milyon dolarlık bir bütçe açığıyla karşı karşıya. Mahkeme kararı 1 Mayıs’tan sonra da geçerli olsa bile, Sonoma State’in personel, öğretim üyeleri ve öğrencilerle iyi niyetli müzakereler yaparak 22’den fazla bölümü, 6 fakülteyi ve 100’den fazla öğretim üyesi pozisyonunu ortadan kaldırması muhtemel ve bekleniyor. Özellikle sanat tarihi, ekonomi, jeoloji, felsefe, tiyatro/dans ve kadın ve toplumsal cinsiyet çalışmaları bölümleri — çoğunlukla beşeri bilimler ve sosyal bilimler — Sonoma State’in kesinti listesinde.
Ancak son on yılın en kapsamlı küçülmesi 2023 yılında West Virginia Üniversitesi’nde yaşandı. O yılın Ağustos ayında, altı yıllık bir kayıt artırma kampanyasının ardından West Virginia, 45 milyon dolarlık bir bütçe açığı verdiğini ve kayıtlarının 2017’de yaklaşık 29.000’den 2023’te 26.000’in altına düştüğünü açıkladı. Tasarruf planı kapsamında 32 bölüm — tüm yabancı dil programları ve matematik doktora programı dahil — ve 169 öğretim üyesi pozisyonunun kesilmesi öngörülüyordu. Ancak haftalar süren öğrenci protestolarının ardından kesinti sayısı 28 bölüm (lisans bölümlerinin neredeyse beşte biri) ve 143 öğretim üyesi (%13,5’lik bir azalma) ile sınırlı kaldı. Ani tasarruf hamlesi, West Virginia’da öğretim üyeleri ve yöneticiler arasında istifa ve erken emeklilik dalgasına yol açtı. Yine, esas olarak beşeri bilimler ve küçük lisansüstü programlar kesintilerin hedefi oldu.
Sonoma State ve West Virginia’da yaşananlar daha büyük ve korkunç bir eğilimin parçası. Kadınların üniversiteye kaydı son 50 yılda kademeli olarak artarken, özellikle beyaz erkekler arasında erkeklerin üniversiteye gitmesi daha keskin bir şekilde azaldı. 1970’ten bu yana erkekler, tüm lisans öğrencilerinin %58’inden 2020’lerin başında yalnızca yaklaşık %40’ına düştü. 2010’dan bu yana yükseköğretimdeki öğrenci sayısındaki düşüşün %71’i, erkeklerin öğrenci olarak azalmasıyla örtüşüyor. Kadınların ağırlıkta olduğu öğrenci kitlesinin ardından, yükseköğretime ilgi eksikliği bahanesiyle gizlenen cinsiyetçilik bu sert kayıt düşüşünü kısmen açıklayabilir.
Bazı yükseköğretim kurumlarının durumu daha da kötü: Örneğin, Pennsylvania Clarion Üniversitesi, Pennsylvania California Üniversitesi, New York’taki The College of Saint Rose ve Utah’taki Independence Üniversitesi. Bunlar, ya kapanan ya da başka bir kurumla birleşen 76 üniversite ve kolejin arasında yer alıyor ve on binlerce öğrencinin ve birkaç bin öğretim üyesinin hayatını etkiledi. Bu kurumların neredeyse tamamı, kapanma veya birleşme nedenleri olarak bütçe açıklarını ve düşük kayıt sayılarını gösterdi.
Ülke genelinde, ABD kolej ve üniversitelerine devam eden öğrenci sayısı 2010’da 18,1 milyon ile zirve yaptıktan sonra 2021’de 15,4 milyona düştü; bu rakama COVID-19 pandemisinin ilk yılı sonrasında yaşanan 350.000 öğrencilik düşüş de dahil. Geçen sonbaharda ise kayıt sayısı %4,5 artışla 15,9 milyona yükseldi, ancak bu kapanmaları, tasarruf önlemlerini ve birleşmeleri engellemeye yetmedi.
Philadelphia Federal Reserve Bankası’nın Amerikan yükseköğretim kurumları için yaptığı mali stres testi modeline göre, 2025-26 eğitim yılı sonuna kadar ABD’deki 80 kadar üniversite ve kolejin kalıcı olarak kapılarını kapatabileceği tahmin ediliyor. Bu öngörüler, yaklaşan demografik uçurumun (veya %15’lik kayıt düşüşünün) en kötü senaryolarının gerçekleşmesi halinde geçerli. Demograflar ayrıca bu sonbahardan itibaren kolej kayıtlarında keskin bir düşüş yaşanacağını öngörüyor; bu, 2000’lerin sonundaki Büyük Durgunluk döneminde başlayan ekonomik sıkıntının bir sonucu.
Bir de Trump 2.0 ve onun yönetiminin yabancı öğrencilere yönelik baskıları var. Eski Başkan Joe Biden döneminde, Filistin yanlısı öğretim üyeleri ve öğrenci protestoculara yönelik akademik özgürlük kısıtlamaları ile Texas Valisi Greg Abbott ve Florida Valisi Ron DeSantis gibi Cumhuriyetçi valilerin Eleştirel Irk Teorisi (CRT) ve DEI’ye karşı uygulamaları, Başkan Donald Trump döneminde daha da şiddetlendi. Trump yönetiminin 1.700’den fazla yabancı öğretim üyesi ve öğrencinin vizelerini iptal etmesi, çok sayıda kişiyi — çoğunlukla Filistin yanlısı aktivizm ve siyasi duruşlar nedeniyle — kaçırıp sınır dışı etmesi, yükseköğretimdeki tek sürdürülebilir büyüme alanını tehdit ediyor. Alireza Doroudi, Rumeysa Öztürk, Mahmoud Khalil ve diğer yüzlerce mağdur ABD yasalarına göre hiçbir suç işlemedi. Tabii cenazeye katılmak, gazete yazısı yazmak ya da protesto hakkını kullanmak suç olarak görülmüyorsa.
2023-24 döneminde, 1,1 milyondan fazla uluslararası öğrenci ABD kolej ve üniversitelerine kayıt oldu. Ancak Trump yönetiminin tehdit, tutuklama ve sınır dışı etme politikaları nedeniyle, özellikle Orta Doğu ve Güney Asya’dan uluslararası öğrenci kayıtlarında önümüzdeki yıl düşüş yaşanması neredeyse kesin. Çin’den gelen öğrenci sayısında da, iki ülke arasındaki süregelen gümrük tarifesi savaşları nedeniyle düşüş olması muhtemel. ABD’deki yabancı öğrencilerin dörtte biri Çinli.
Üniversitelerin onlarca yıl boyunca tam zamanlı, kadrolu akademisyenler yerine yarı zamanlı öğretim üyeleri istihdam etmesi ve rektörlerin kampüsleri kâr amacı güden şirketler gibi yönetmesi nedeniyle, ABD yükseköğretiminin çöküşü neredeyse kaçınılmazdı. Harvard’ın Trump yönetiminin üniversiteler üzerindeki baskılarına karşı çıkmasına rağmen, yukarıdan aşağıya işleyen hiyerarşiler ve güçsüz işgücü, yükseköğretimin muhafazakâr ve aşırı sağ hareketlere karşı verdiği tepkileri tamamen etkisiz hale getirdi. Buna liberal sanatlar alanlarının “ahlaksızlık”, “beyin yıkama” ve “libtardlık” gibi muhafazakâr önyargılarla damgalanması da eklendi — oysa bu alanlar, insanların ve dünyanın bilgisini genişletmeyi amaçlıyordu. Ayrıca, onlarca yıldır STEM (bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik) alanlarına aşırı vurgu yapıldı. Trump’ın Project 2025 ekibinin federal öğrenci kredi programını özelleştirmesi ihtimali, ABD yükseköğretiminin sırtını kıracak son darbeyi vurabilir.
Özellikle beşeri bilimler bölümleri daha fazla konsolide olacak veya üniversite yöneticileri bu bölümleri maliyet tasarrufu gerekçesiyle ortadan kaldıracak. Kıdemli öğretim üyelerinin giderek artan sayıda tazminat alarak erken emekliliğe ayrılması ya da görevden alınması bekleniyor. Kadrosuz öğretim üyeleri ve genç personel ise işsiz kalacak ve küçülen ABD yükseköğretim sahasında iş bulamayanlar arasına katılacak. Özellikle, elit 136 üniversite ya da en iyi 50 devlet üniversitesi dışında kalan öğrenciler, üniversiteye devam etmeyi karşılayamayacak ve on binlercesi eğitimlerini tamamlayamayacak. Amerikan yükseköğretimi artık yalnızca uçuruma bakmıyor — uçurumun içine çoktan düşmüş durumda.
Bu makale Al Jazeera sitesinden alınmıştır.
ABD Avrupa bayram Bilim BLCU BRICS burs China CSC Culture Deprem Ekonomi eğitim Hindistan Kore Kültür Pekin Rusya Scholarship science Sinciang Sinciang Uygur Ozerk Bolgesi Sino Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Sino Turkish Studies Tayvan Trump Turkiye Türkiye USA Uyghur Wang Yi Xi Jinping Xinjiang ZJUT Çin çin Şanghay
